Sàn DEX là gì, chúng có những ưu, nhược điểm gì? Nếu bạn cũng đang mơ hồ về loại sàn giao dịch tiền điện tử này thì có thể tham khảo bài viết của chúng tôi!
Sàn DEX là gì?
DEX là từ viết tắt của cụm từ tiếng Anh Decentralized Exchange, được dùng để gọi chung những sàn giao diện tiền điện tử xây dựng và hoạt động theo hình thức phi tập trung trên nền tảng Blockchain. Khi tham gia vào các sàn giao dịch DEX nhà đầu tư có thể thực hiện các giao dịch mua bán ngang hàng trên mạng lưới Blockchain thay vì phải thông qua một tổ chức trung gian nào đó.
Hiện nay, số lượng sàn giao dịch DEX xuất hiện ngày càng nhiều và có mô hình hoạt động cũng khá đa dạng. Trong đó, phổ biến nhất là:
On – Chain order books (sổ lệnh trên chuỗi)
Với những sàn giao dịch crypto hoạt động theo mô hình này thì mọi giao dịch đều được ghi vào Blockchain. Tất cả các node đều sẽ được hệ thống yêu cầu tham gia vào quá trình xác nhận giao dịch. Khi giao dịch trên sàn DEX hoạt động theo mô hình On – Chain order books thì người dùng sẽ phải trả phí cao hơn và thời gian chờ cho giao dịch được hoàn thành cũng lâu hơn. Một số sàn giao dịch đang áp dụng mô hình này là Bitshares và StellarTem.
Off – Chain order books (sổ lệnh ngoài chuỗi)
Đặc điểm của các sàn giao dịch hoạt động theo mô hình Off – Chain order books là các lệnh giao dịch của người dùng sẽ không bị ràng buộc nên tốc độ giao dịch nhanh và các giao dịch thay vì lưu lại trên Blockchain thì sẽ được lưu lại trên một máy chủ tập trung. Dù như vậy thì người dùng khi tham gia giao dịch vẫn được đảm bảo có quyền nắm giữ và quản lý toàn bộ tài sản của mình.
Các sàn giao dịch đang hoạt động theo mô hình Off – Chain order books là Binnace DEX, EtherDelta, 0x và ưu điểm của những sàn giao dịch này là tốc độ giao dịch nhanh trong khi chi phí giao dịch lại rẻ.
AMM (Automated Market Makers)
Khách với 2 mô hình trên, AMM không sử dụng sổ lệnh mà thay vào đó mô hình này lại tận dụng các smart contract để tạo ra những nhóm thanh khoản tự động thực hiện giao dịch. Mô hình sàn DEX này được đánh giá là có tính thân thiện với người dùng cao nhưng lại khá tốn phí giao dịch vì các các giao dịch được thực hiện on-chain.
Một số sàn giao dịch DEX đang hoạt động theo mô hình AMM là Uniswap, Pancakes Wap, Sushi Swap,…
PMM (Proactive Market Maker)
Nếu bạn muốn trải nghiệm sàn DEX hoạt động theo mô hình PMM thì có thể tham gia vào DODO Exchange. Với việc tận dụng Price Oracle sàn có thể giúp giảm trượt giá coin và đảm bảo mức giá luôn giữ được ở mức ổn định hơn.
Hybrid Liquidity DEX
Những sàn hoạt động theo mô hình Hybrid Liquidity DEX sẽ sở hữu những tính năng tốt nhất của mô hình AMM và orderbook. Vì vậy, khi thực hiện giao dịch trên các hoạt này giao dịch sẽ được xử lý tức thì, trong khi đó mức phí giao dịch lại cực kỳ tốt. Và một trong các sàn DEX đang hoạt động theo mô hình này là Idex.
Đánh giá sàn DEX
Ngoài thắc mắc sàn DEX là gì nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những nhà đầu tư mới, chưa từng tham gia vào các sàn này còn rất quan tâm tới đánh giá của cộng đồng và chuyên gia crypto. Nhìn chung, sàn DEX cũng có rất nhiều ưu điểm. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một vài hạn chế nhất định.
Ưu điểm
- Không cần KYC: KYC hay Know Your Customer (Thấu hiểu khách hàng) là một yếu tố cần đối với các sàn giao dịch CEX. Tuy nhiên, những sàn giao dịch DEX lại không cần tới nó. Tức là, khi tham gia giao dịch tại các sàn DEX bạn sẽ không cần cung cấp các giấy tờ tùy thân, bằng chứng về địa chỉ của mình nữa. Nhờ vậy mà có thể hạn chế được nguy lộ bị đánh cắp thông tin và các giao dịch cũng không nằm trong tầm kiểm soát của luật pháp
- Không phải đối mặt với các rủi ro từ sàn giao dịch: Nếu các sàn giao dịch CEX luôn là mục tiêu để các hacker tấn công, xâm nhập nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người dùng thì DEX lại khác. Tài sản của người dùng khi tham gia giao dịch trên các sàn DEX đều được lưu giữ trên Blockchain và bảo mật bởi hàng triệu node trong mạng lưới. Vì vậy, việc tấn công để đánh cắp tài sản người dùng tại các sàn giao dịch DEX là vô vọng
- Nhà đầu tư được kiểm soát tài sản: Đây là điểm cộng lớn nhất của các sàn giao dịch tiền điện tử DEX. Tất cả các tài sản của nhà đầu tư đều do chính nhà đầu tư quản lý và kiểm soát chứ không phải do tổ chức quản lý sàn. Các giao dịch được diễn ra theo hình thức ngang hàng thông qua các hợp đồng thông minh. Chính những điều này khiến cho các nhà đầu tư cảm thấy an toàn hơn khi giao dịch
- Tính ẩn danh cao: Nhà đầu tư khi tham gia giao dịch tại sàn DEX có thể lựa chọn ẩn danh. Khi này, các giao dịch được thực hiện sẽ không hiển thị danh tính của nhà đầu tư mà chỉ cho biết số lượng ví mà thôi
- Có nhiều token để giao dịch: Thêm một ưu điểm nữa cho sàn DEX đó là có nhiều token hơn để cho nhà đầu tư giao dịch. Kể cả các token mới vẫn chưa được list trên sàn CEX nhà đầu tư cũng có thể tìm thấy trên sàn DEX
Nhược điểm
- Tính thanh khoản: Nếu so sánh với các sàn CEX thì tính thanh khoản tại sàn DEX chưa tốt bằng. Sở dĩ như vậy là bởi số lượng nhà đầu tư tham gia vào các sàn DEX chưa thực sự đông đảo
- Độ trễ giao dịch: Sở dĩ các giao dịch trên sàn DEX có độ trễ là bởi các lệnh giao dịch được thực hiện on-chain trên Blockchain và phải chờ để các node trên hệ thống kiểm tra. Tuy nhiên, nếu như bạn tham gia giao dịch tại các sàn hoạt động theo mô hình Hybrid Liquidity DEX thì độ trễ giao dịch là rất nhỏ, không đáng kể
- Phí giao dịch cao: Nếu so sánh với các sàn CEX thì rõ ràng mức phí giao dịch mà các sàn DEX đang áp dụng cao hơn hẳn. Điều này cũng khiến cho các sàn DEX mất đi ưu thế cạnh tranh. Đặc biệt nếu thực hiện giao dịch trong thời điểm mạng tắc nghẽn, mạng lưới quá tải thì khoản phí phải sẽ cao bất thường
- Không hỗ trợ giao dịch tiền fiat: Tham gia giao dịch tại sàn DEX nhà đầu tư không thể trao đổi được tiền fiat với tiền điện tử như khi giao dịch trên sàn CEX
- Không có đội ngũ support, hỗ trợ giải đáp thắc mắc như khi giao dịch trên các sàn tập trung (CEX)
Nhìn chung, nếu bạn là một nhà đầu tư mới bước chân vào thị trường crypto thì sàn giao dịch CEX sẽ phù hợp hơn. Sau khi tham gia giao dịch tại các sàn CEX một thời gian, đã có kinh nghiệm và hiểu biết nhất định với crypto rồi bạn có thể chuyển sang sử dụng và trải nghiệm tại các sàn giao dịch DEX.
Cơ chế hoạt động của sàn DEX
Có chế hoạt động của sàn DEX là gì cũng nhận được nhiều sự quan tâm. Nếu bạn tham gia giao dịch ở những sàn CEX – giao dịch tập trung thì bạn phải chuyển tiền từ ví của mình lên ví sàn để thực hiện các giao dịch. Bạn được quyền sử dụng tài sản và sàn giao dịch có quyền sở hữu tài sản. Khi thực hiện giao dịch mua, bán coin, token, hệ thống của sàn sẽ ghi nhận lệnh và xử lý để lệnh được khớp.
Thế nhưng, với sàn DEX sẽ có nhiều điểm khác biệt. Cụ thể, khi tham gia vào sàn phi tập trung DEX bạn sẽ phải tạo ví và nắm giữ private key. Và người được quyền nắm giữ, sở hữu, sử dụng tài sản của bạn là chính bạn, chứ không phải sàn giao dịch nữa. Khi bạn thực hiện các lệnh mua bán trên sàn DEX cũng có nghĩa là bạn đang thực hiện một lệnh lên mạng lưới và thông báo rằng bạn đang muốn mua hoặc bán một lượng token, coin với mức giá bao nhiêu. Nếu có ai đó trong mạng lưới chấp nhận mua hoặc bán ở mức giá đó thì giao dịch sẽ được thực hiện.
Những lưu ý khi giao dịch trên sàn DEX
- Các sàn giao dịch DEX có mô hình hoạt động khác nhau, ví dụ như PMM, AMM,… Vì vậy, trước khi tham gia giao dịch bạn nên tìm hiểu kỹ mô hình hoạt động của sàn đó là gì
- Những sàn giao dịch DEX hoạt động theo cơ chế AMM có thể xuất hiện hiện tượng trượt giá, khiến nhà đầu tư thiệt hại nặng khi thực hiện giao dịch có khối lượng quá lớn, vượt quá mức thanh khoản trên sàn
- Mặc dù tính ẩn danh là một ưu điểm của sàn DEX nhưng trên góc độ quản lý nó cũng tồn tại một số nguy hiểm nhất định
- Có thể trên sàn DEX bạn sẽ không tìm được cặp tiền điện tử mình muốn giao dịch bởi số lượng người tham gia vào các sàn này chưa quá đông đảo nên đôi khi một số sàn còn sự hạn chế về số coin hỗ trợ
- Để giao dịch trên sàn DEX, các bạn phải mua coin/token từ sàn CEX rồi chuyển lên sàn DEX. Một số sàn giao dịch tiền điện tử tập trung (CEX) uy tín hiện nay, các bạn có thể dùng đó là:
- Sàn Binance: https://kienthucnft.com/dang-ky-tai-khoan-binance/
- Sàn FTX: https://kienthucnft.com/san-ftx-la-gi/
- Sàn Kucoin: https://kienthucnft.com/dang-ky-tai-khoan-san-kucoin/
- Sàn Remitano: https://kienthucnft.com/dang-ky-tai-khoan-san-remitano/
- Sàn Huobi: https://kienthucnft.com/san-giao-dich-huobi/
Tạm kết
Như vậy là Kiến Thức NFT đã chia sẻ cho bạn một số thông tin để giải đáp sàn DEX là gì, được đánh giá như thế nào trên thị trường. Hãy cẩn trọng tìm hiểu và cân nhắc kỹ càng trước khi bạn muốn tham gia vào các sàn giao dịch này.
Thông báo miễn trừ trách nhiệm: Đầu tư lĩnh vực tiền số (tiền điện tử, tiền mã hóa, tiền ảo) crypto currency, luôn tồn tại nhiều rủi ro. Bài viết này, chỉ nhằm mục đích chia sẽ thông tin và KHÔNG PHẢI LỜI KHUYÊN ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH. Kiến Thức NFT không chịu trách nhiệm cho quyết định đầu tư của các bạn!
Võ Văn Hiền hiện đang là Founder & CEO của Kiến Thức NFT. Anh ấy muốn cung cấp những thông tin bổ ích và thiết thực nhất về thị trường Cryptocurrency đến tất cả mọi người.
